- واله داغستانی (لِ هَِ غِ)
علیقلی خان داغستانی، متخلص به واله و معروف به ’شش انگشتی’ از شعرای قرن دوازدهم هجری قمری است. وی به سال 1124 هجری قمری در اصفهان ولادت یافت و پس از رفع ف تنه محمود افغان از مقربان دربار شاه طهماسب صفوی شد و چون نادرشاه افشار به سلطنت رسید وی مغضوب و معزول شد و از غم فراق دختر عم و معشوقش خدیجه سلطان به هندوستان مهاجرت کرد و در دربار محمدشاه هندی مقامی یافت و سرانجام به سال 1170 هجری قمری در شاه جهان آباد هندوستان درگذشت. وی گذشته از دیوان اشعارفارسی و ترکی تذکرۀ ریاض الشعرا مشتمل بر شرح حال دو هزار و پانصد تن شاعران را نیز تألیف کرده است:
با همه آتش زبانیها به بزمش همچو شمع
شکوه هادر زیر لب داریم و خاموشیم ما.
در دوزخ هجر می گدازم شب و روز
این است گناه من که عاشق شده ام.
واله همه عمر در تب و تاب بزیست
گویم به تو کاین همه تب و تاب ز چیست
در عشق تواش سر که نمی باید هست
در راه تواش پای که می باید نیست.
حسن ز هر کجا کشد دامن ناز بر زمین
عشق به پای او نهد روی نیاز بر زمین
چاک می شد به برت جامۀ تقوی چون من
گر تو هم می شدی ای شیخ گرفتار کسی.
رجوع شود به فرهنگ سخنوران ص 642 و تذکرۀ حسینی ص 362 و آتشکدۀ آذر ص 436 و مجمعالفصحا ج 2 ص 558 و ریاض العارفین ص 157 و شمع انجمن ص 491 و ریحانهالادب ج 4 ص 273 و نتایج الافکار ص 750 و اسماءالمؤلفین و آثارالمصنفین ج 1 ص 768 و قاموس الاعلام ج 6
با همه آتش زبانیها به بزمش همچو شمع
شکوه هادر زیر لب داریم و خاموشیم ما.
در دوزخ هجر می گدازم شب و روز
این است گناه من که عاشق شده ام.
واله همه عمر در تب و تاب بزیست
گویم به تو کاین همه تب و تاب ز چیست
در عشق تواش سر که نمی باید هست
در راه تواش پای که می باید نیست.
حسن ز هر کجا کشد دامن ناز بر زمین
عشق به پای او نهد روی نیاز بر زمین
چاک می شد به برت جامۀ تقوی چون من
گر تو هم می شدی ای شیخ گرفتار کسی.
رجوع شود به فرهنگ سخنوران ص 642 و تذکرۀ حسینی ص 362 و آتشکدۀ آذر ص 436 و مجمعالفصحا ج 2 ص 558 و ریاض العارفین ص 157 و شمع انجمن ص 491 و ریحانهالادب ج 4 ص 273 و نتایج الافکار ص 750 و اسماءالمؤلفین و آثارالمصنفین ج 1 ص 768 و قاموس الاعلام ج 6